Жаҳон банки 2024 йилда Европа ва Марказий Осиё минтақасида иқтисодиёти энг тез ўсаётган мамлакатлар Грузия, Тожикистон ва Ўзбекистон эканини қайд этди. Минтақада бир қатор инқирозлардан сўнг иқтисодий ўсиш барқарорлашмоқда, аммо кўрсаткичлар 2000 йиллар бошига нисбатан анча паст даражада қолмоқда.
Европа тикланиш ва тараққиёт банки Ўзбекистон ЯИМи 2024 йилда 6,5 фоизга, 2025 йилда эса 6 фоизга ўсишини прогноз қилмоқда. Таҳлилчиларнинг фикрича, инвестициялар ва соф экспорт ўсиш омиллари, энергия ва сув ресурслари тақчиллиги эса чекловчи омиллар бўлади.
Шавкат Мирзиёев раислигидаги йиғилишда 2023 йилда иқтисодий ўсиш 6 фоизни ташкил қилгани маълум қилинди.
Жаҳон банки Ўзбекистоннинг 2023 йилдаги иқтисодий ўсишини 5,5 фоизга баҳолади. Жорий ва келгуси йилда ЯИМ ўсиши бир хил даражада сақланиб қолиши прогноз қилинмоқда. Умуман олганда, Европа ва Марказий Осиё минтақасида ўсиш тезлашди, аммо Россиянинг Украинага босқини ҳамон ўз таъсирини кўрсатмоқда.
Жаҳон банки ўзининг янги ҳисоботида Марказий Осиё иқтисодиётларининг ўсиши Россия иқтисодиёти тикланишига боғлиқ экани, узоқ муддатли истиқболда эса энг муҳим омиллардан бири иқлим ўзгаришига мослашиш бўлишини қайд этди.
Январь-сентябрь ойларида Ўзбекистон иқтисодиёти 5,8 фоизга ўсди. Президент иштирокидаги йиғилишда йил якунлари бўйича ЯИМ ўсиши камида 5,6 фоиз бўлиши кутилаётгани айтилди. Шавкат Мирзиёев 2024 йилга мўлжалланган иқтисодий дастурни пухта ишлаб чиқиш бўйича топшириқ берди.
Ўзбекистонда фаолият кўрсатмаётган корхона ва ташкилотларнинг умумий корхоналар сонидаги улуши 27 фоизни ташкил этди. Рўйхатдан ўтган кичик тадбиркорлик субъектларининг эса 30 фоизи ишламаяпти. 2022 йилда бу кўрсаткичлар мос равишда 6 ва 7 фоизни ташкил этган.
Berlin Economics мустақил консалтинг компанияси маслаҳатчиси Вероника Мовчан ЖСТга қўшилмаган мамлакатларнинг импорт божлари режимига эга бўлиши маъмурий жиҳатдан фойдасиз эканини таъкидлади. Божлар 80 фоизга камайтирилса, ЯИМнинг ҳар йили 0,4% кўпроқ ўсиши таъминланади, деди эксперт.
Осиё тараққиёт банки 2023 ва 2024 йилларда Ўзбекистонда иқтисодий ўсиш 5 фоизгача пасайишини прогноз қилмоқда. Хатарлар Россияга қарши давом этаётган санкциялар ва уларнинг Ўзбекистон экспортининг ташқи талабга таъсири кўринишида сақланиб қолмоқда, дейилади ҳисоботда.
Марказий банк 2023 йил охиригача мамлакат иқтисодиёти 4,5−5% даражасида ўсишини прогноз қилмоқда. Кутилаётган инфляция даражаси эса 8,5−9,5% бўлади. Бу йил пул-кредит сиёсатининг таъсир доираси базавий инфляциянинг ўсиш динамикаси ҳамда ташқи иқтисодий шароитлардаги хатарлар сабаб қисқариши мумкин.
2022 йилда Ўзбекистон ЯИМ ўсиши, Жаҳон банки маълумотларига кўра, 5,7 фоизни ташкил этди. ЖБнинг 2023 йил учун мамлакат прогнози ўзгаришсиз қолди — 4,9 фоиз. Марказий Осиё учун савдо йўлларининг ўзгариши Украинадаги урушнинг салбий оқибатларини қисман юмшатиши мумкин, деб ҳисоблайди банк.
2022 йил учун ялпи ички маҳсулотнинг реал ўсиш суръати 5,77 фоиз даражасида прогноз қилинмоқда. Учинчи чоракда ЯИМнинг тахминий ҳафталик ижобий тенденциялари ўсиш суръатини йилига камида 0,68 фоизга ошириши кутилмоқда.
ХВЖ Украинадаги урушнинг салбий оқибатлари таъсирини ҳисобга олган ҳолда, 2022 йилда Ўзбекистонда иқтисодий ўсиш прогнозларини 6 фоиздан 3−4 фоизгача пасайтирганини маълум қилди. Шунингдек, жорий операциялар ҳисоби дефицити ЯИМга нисбатан 9,5 фоизгача ўсиши, инфляция кўрсаткичи 12 фоиз даражасида сақланиб қолиши прогноз қилинмоқда.
Bloomberg таҳлилларига кўра, 2022 йилда иқтисодий ўсиш учун энг йирик хавф-хатарлар — омикрон, кескин инфляция, АҚШ Федерал резерв банки асосий ставкаларининг ўсиши, Хитойнинг таназзул ёқасидаги гигант компанияси Evergrande, Тайвань, ривожланаётган бозорлар инқирози, Brexit музокаралари, еврозона инқирози, Яқин Шарқдаги озиқ-овқат нархларининг кўтарилиши бўлиши мумкин.
Стэнфорд университети профессори Фрэнсис Фукуяма «Hoshimov Iqtisodiyoti» лойиҳасининг меҳмони бўлиб, Ўзбекистоннинг иқтисодий ўсиши, Марказий Осиё давлатлари тараққиётига нима тўсиқ бўлиши, иқтисодий ўсиш ва демократия ўртасидаги боғлиқлик, тараққиёт учун зарур омиллар ҳақида фикр билдирди. «Газета.uz» ушбу суҳбатдан айрим қисмларини тақдим этади.
J. P. Morgan инвестиция банки 2021 йилда Ўзбекистон иқтисодиётининг 8,1 фоизга ўсишини прогноз қилмоқда. Мамлакат бозорларни либераллаштириш, кенг миқёсли хусусийлаштириш орқали иқтисодиётдаги давлат улушни қисқартириш каби ислоҳотлар арафасида турибди. Шу билан бирга, хусусийлаштиришнинг хатарлардан кафолатланмагани қайд этилди.
Осиё тараққиёт банки 2020 йилда Ўзбекистон ЯИМ ҳажми ўсиши бўйича прогнозини 0,5%гача пасайтирди. Ташкилотнинг янги ҳисоботига кўра, бунга COVID-19 пандемияси, талабнинг сустлиги, саноат ишлаб чиқариши ва хизматлар соҳасидаги пасайиш сабаб бўлмоқда. Бироқ, 2021 йилда ЯИМ 6,5% гача кўтарилиши кутилмоқда.
Қўшимча имкониятлардан фойдаланиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг